Stanowisko w sprawie sposobu kwalifikacji skutków następstw choroby zakaźnej zwierząt ASF w zakresie uprawnień rolników do odszkodowań i rekompensat.

Obecna regulacja ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz.U. z 2017 r. poz.1855) zwanej „ustawą" w przypadku chorób zakaźnych zwierząt gospodarskich ASF przewiduje dwie ścieżki działań zapobiegających rozprzestrzenianiu się i zwalczaniu chorób zakaźnych.
Pierwsza ścieżka polega na wydaniu przez Powiatowego Lekarza Weterynarii decyzji nakazującej zabicie chorych, zakażonych, podejrzanych o zakażenie lub chorobę, albo zwierząt z gatunku wrażliwych na choroby oraz wypłacie stosownego odszkodowania.
Druga ścieżka to wprowadzenie i realizacja programu bioasekuracji.
Rozporządzenie zawierające „Program bioasekuracji mający na celu zapobieganie szerzeniu się afrykańskiego pomoru świń na lata 2015-2018" (Dz.U. z 2017 r. poz. 1378) wprowadzono w większości gmin w obszarze zagrożenia, z dniem 15 lipca 2017 r. Program umożliwia rolnikom, oprócz odszkodowania, staranie się o środki rekompensujące zmiany profilu produkcji, czyli likwidację stada i przerwę w produkcji.
Z uzyskanych informacji od rolników wynika, że w sytuacji obowiązywania ww. programu Powiatowy Lekarz Weterynarii podejmował indywidualne decyzje o wybiciu stad trzody z zastosowanie środków, o których mowa w art. 44 ust. 1 pkt 4 ustawy.
W konsekwencji wiele gospodarstw nie otrzymało rekompensat za przerwę w produkcji trzody tylko dlatego, że wydano i wykonano decyzję z tego innego trybu likwidacji stad, niż z art. 57 e ust. 4 ustawy.
W takich okolicznościach (nakazu zabicia stada) wystąpiła nierówność w przyznawaniu rekompensat wyrażająca się odmową ich przyznania tym rolnikom, którzy w oparciu o program mieli uprawnienie je otrzymać, ale w związku z decyzją z pierwszej ścieżki, zostali tych rekompensat pozbawieni. Takie działania spowodowały niezadowolenie i rozgoryczenie rolników działających w zaufaniu do organów Państwa. A to z kolei rodzi pytanie, czy właściwie przekazano rolnikom informacje w zakresie uprawnień do rekompensat, czy prawidłowo były stosowane przepisy ustawy, które przewidują (art. 57 e ust 8), że - o ile w drodze decyzji nakazano i wykonano wybicie zwierząt chorych czy też zdrowych - to nie wydaje się decyzji w ramach programu. Konsekwencją byłoby więc uznanie, że bez względu na podstawę decyzji o zabiciu stada, rolnik jest uprawniony do rekompensaty z budżetu państwa za nieprzerwane nieutrzymywanie w gospodarstwie zwierząt, których dotyczył ten zakaz.
Postulujemy wyjaśnienie odmowy wypłaty rekompensat pomimo bezspornego faktu nakazu zabicia stada w obszarze zagrożeniem ASF.

Warszawa 14.03.2018 r.